वासिङ्टन, १५ असार :
इजरायली प्रधानमन्त्री बेन्जामिन नेतन्याहु भ्रष्टाचार मुद्दाको घेरामा परिरहँदा, अमेरिकी पूर्वराष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले यसलाई “राजनीतिक प्रतिशोध” भन्दै तीव्र विरोध जनाएका छन्। नेतन्याहुविरुद्ध चलिरहेको घुसखोरी, ठगी र विश्वासघातको मुद्दा न केवल इजरायली राजनीतिक वृत्तलाई तरङ्गित बनाइरहेको छ, अब अमेरिकी राजनीतिक द्वन्द्वको रंगशालामा समेत प्रवेश गरिसकेको छ। इजरायली न्यायिक प्रक्रिया र सत्ता सन्तुलनको सवाल अहिले अन्तर्राष्ट्रिय राजनीतिमा चर्चाको विषय बनेको छ।
ट्रम्पको बचाउ : ‘बीबी’को मुद्दा हो कि हमाससँगको वार्ता भंग गर्ने षड्यन्त्र?
पूर्वराष्ट्रपति ट्रम्पले आफ्नो प्लेटफर्म ‘ट्रुथ सोसल’मार्फत नेतन्याहुका विरुद्ध चलिरहेको मुद्दालाई “न्यायको नाटक” भन्दै गम्भीर आरोप लगाए। उनले लेखे, “बीबी नेतन्याहु युद्ध नायक हुन्, जसले इरानको आणविक खतरासँग जुध्न अमेरिका सँगै उत्कृष्ट काम गरेका थिए। अहिले भने हमाससँग वार्ताको संवेदनशील अवस्थामा उनले अदालतमा समय बिताउनुपर्ने अवस्था छ, यो राष्ट्रिय हितविरुद्धको षड्यन्त्र हो।”
ट्रम्पका अनुसार यो मुद्दा सिगार र बग्स बनी जस्ता तुच्छ वस्तुहरूमा आधारित छ र आरोपहरूले गम्भीरता होइन, प्रतिशोधको गन्ध दिन्छ। उनले थपे, “नेतन्याहुलाई मुद्दा झिकेर अदालतको कठघरामा उभ्याउनु भनेको इजरायलको सुरक्षालाई कमजोर बनाउनु हो। अमेरिका यसका लागि खडा हुनेछ।”
नेतन्याहु: भ्रष्टाचारको अभियुक्त कि राजनीतिक शिकार?
इजरायलको इतिहासमा नेतन्याहु पहिलो प्रधानमन्त्री हुन् जसले पदमा रहँदा आपराधिक मुद्दाको सामना गरिरहेका छन्। यिनै केसहरू ‘मामिला १०००, २००० र ४०००’ का नामले चिनिन्छन्। यिनमा नेतन्याहु विरुद्ध आरोप छ — धनी व्यापारीहरूबाट उपहार (सिगार, चम्मच, गिफ्ट सेट), मिडिया संस्थासँग सौदाबाजी गरी अनुकूल समाचार प्रकाशन, र सरकारी अनुदानसँग जोडिएको ठगी र विश्वासघात।
तर नेतन्याहुले आफूविरुद्ध लगाइएका सबै आरोपलाई ‘राजनीतिक षड्यन्त्र’को संज्ञा दिँदै आफू निर्दोष रहेको बताउँदै आएका छन्। ट्रम्पजस्तै नेतन्याहु पनि आफ्नो मुद्दालाई “राजनीतिक हिसाबकिताब”को हिस्सा भन्दै जनमतमा प्रभाव पार्ने कसरत गरिरहेका छन्।
आन्तरिक विरोध: ‘अब नेतन्याहु जानुपर्छ’
पूर्वप्रधानमन्त्री नफ्ताली बेनेटले इजरायली च्यानल १२ सँगको अन्तर्वार्तामा नेतन्याहुको २० वर्ष लामो सत्तायात्रालाई ‘स्वच्छ नभएको’ र ‘इजरायलको लागि समाप्त हुनुपर्ने’ बताएका छन्। उनले स्पष्ट रूपमा भने, “नेतन्याहुको शासन अब इजरायलको भलोका लागि अन्त्य हुनुपर्छ।”
यो बयान इजरायलको आन्तरिक राजनीति भित्र नेतन्याहुका विरोधीहरूले पाएको उर्जा हो। विगतमा बेनेटले नेतन्याहुको विरोध गर्दै विपक्षी गठबन्धन बनाएका थिए, यद्यपि त्यो सरकार लामो टिक्न सकेन। तर आज पुनः नेतन्याहुको नैतिक पतन र कानुनी संकटकालका बीच बेनेटको यो भनाइले आन्तरिक बिबाद झनै बलियो बनाएको छ।
हेग अदालतबाट थप झट्का: मानवता विरुद्धको अपराधमा वारन्ट
अन्तर्राष्ट्रिय फौजदारी अदालत (ICC)ले नेतन्याहु विरुद्ध युद्ध अपराध र मानवता विरुद्धको अपराधको आरोपमा पक्राउ आदेश जारी गरेको छ। आरोपहरूमा गाजा क्षेत्रमा जानाजान नागरिकहरूलाई लक्षित गरेको, भोकमरी नीतिहरू लागू गरेको र युद्धको नियम उल्लंघन गरेको उल्लेख छ। यो कदमले नेतन्याहुको छवि केवल इजरायलमै नभएर अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा समेत गम्भीर प्रश्नको घेरामा पारेको छ।
तेहरानको इभिन जेलमा इजरायली आक्रमण : ७१ को मृत्यु, युद्धको पछिल्लो क्रूरता
यसैबीच, तेहरानस्थित इभिन जेलमा भएको इजरायली बम आक्रमणले नयाँ विवाद जन्माएको छ। इरानी अधिकारीहरूका अनुसार इजरायली बमबारीमा कम्तीमा ७१ जनाको मृत्यु भएको छ, जसमा जेलका कर्मचारी, कैदी, भेट्न आएका आफन्त र छिमेकी बासिन्दा रहेका छन्। मानवअधिकार संगठनहरूका अनुसार उक्त जेलमा नोबेल विजेता नार्गेस मोहम्मदी सहित विदेशी नागरिकहरू पनि रहेका थिए।
जेलमा भएको आक्रमणले इजरायली सैन्य रणनीति र नेतन्याहु नेतृत्वमा चलाइएको हिंसात्मक अभियानप्रति मानव अधिकार समूह, अन्तर्राष्ट्रिय समुदाय र इरान आफैले गम्भीर विरोध जनाएका छन्।
न्याय कि बदला? ट्रम्प र नेतन्याहुको साझा कथा
ट्रम्प र नेतन्याहु दुवै भ्रष्टाचारका आरोपमा अदालतको कठघरामा पुगेका नेता हुन्। दुवैले आरोपलाई “राजनीतिक प्रतिशोध” भनेका छन्। दुवैको नेतृत्वमा कार्यपालिका र न्यायपालिका बीचको सन्तुलनमा कडा टकराव देखिएको छ। अमेरिकी राजनीति भित्र ट्रम्पका आलोचकहरूले उनलाई कानूनमाथिको शासनमा विश्वास नगर्ने नेता ठान्छन् — नेतन्याहुका आलोचकहरूको आरोप पनि उस्तै छ।
यही कारणले, ट्रम्पको नेतन्याहुप्रतिको सहानुभूति स्वार्थमा आधारित देखिन्छ। किनभने आज नेतन्याहुलाई अदालतमा तान्ने न्यायिक अभ्यास यदि वैध मानियो भने, भोलि अमेरिकामा ट्रम्पका विरुद्ध पनि सोही मापदण्ड लागु हुन सक्छ — र उनी त्यसबाट डराइरहेका छन्।
नेतन्याहुकाे दिनगन्ती सुरु ?
नेतन्याहुको विरुद्ध इजरायली संसदभित्रैबाट चर्किएको असहमति, ICC को गिरफ्तारी आदेश, तेहरानमा भड्किएको युद्ध र अमेरिकी राजनीतिमा समेत प्रवेश गरेको उनको मुद्दाले उनलाई घेराबन्दीमा पारेको छ। अब नेतन्याहुले राजनीतिक रूपमा बाँच्न युद्धलाई लामो बनाउने रणनीति अपनाउने हो कि न्यायका अगाडि झुक्ने?
इजरायली लोकतन्त्रले इतिहासमै पहिलो पटक यति गम्भीर मोड लिएको छ, जहाँ एक तर्फ भ्रष्टाचारको आरोपमा परेका प्रधानमन्त्री छन्, अर्को तर्फ देश संकटको अवस्थामा छ। नेतन्याहुको मुद्दा अब केवल इजरायलको होइन — यो न्याय, राजनीति र शक्ति सन्तुलनको अन्तर्राष्ट्रिय परीक्षण बन्दै गएको छ।
यो परिक्षणमा को उत्रिन्छ, को डुब्छ — समयले बताउनेछ। तर ट्रम्पको भाषणले देखाइदिएको छ : जब सत्यको सामना गर्न डराइन्छ, तब राजनीति “न्यायको नाममा बदला” खेल्न थाल्छ। एएनआई
